SARAWAK mempunyai potensi besar dalam bidang tenaga boleh diperbaharui (RE) kerana kaya dengan sumber alam semula jadi.

RE merujuk kepada bentuk tenaga premier yang diperoleh daripada sumber semula jadi boleh diperbaharui dan diguna tanpa menjejaskan bekalan masa depan seperti tenaga solar dan hidroelektrik.

Kerajaan Sarawak komited meningkatkan penggunaan RE di negeri ini seiring Wawasan Kemakmuran Bersama 2030 di peringkat nasional.

Justeru, usaha ke arah pembangunan lestari mula dilaksanakan dengan lebih serius.

Dalam Rancangan Tempatan Negeri Sarawak 2030, Kerajaan Negeri  menetapkan sasaran untuk meningkatkan penggunaan RE di Sarawak sehingga 50 peratus menjelang 2030 bagi mencapai sasaran yang lebih tinggi daripada sasaran nasional (31 peratus) pada 2025.

Dalam Persidangan Karbon Asia 2023, Premier Sarawak, Datuk Patinggi Tan Sri Abang Johari Tun Openg berkata, Sarawak berada pada kedudukan yang baik untuk menarik pelaburan asing kerana memiliki potensi untuk menghasilkan tenaga hidroelektrik dan solar.

Pelaburan besar untuk kos permulaan dan teknologi tenaga boleh diperbaharui dikira amat berbaloi dalam konteks kapasiti makro dan pembangunan jangka panjang.

Dalam pada itu, penggunaan RE dilihat boleh membawa penjimatan mega kepada pengoperasian berterusan kerana ia menggunakan konsep mesra alam yang menghasilkan sedikit pencemaran alam sekitar berbanding sumber tenaga tidak boleh diperbaharui. 

Dengan potensi tinggi untuk dapatkan RE di Sarawak, Kerajaan Negeri dan Kerajaan Pusat perlu sentiasa menggalakkan pembangunan dan penggunaan RE di Sarawak. 

Selain itu, penggunaan tenaga boleh diperbaharui juga memberi manfaat ekonomi.

Menurut Kementerian Tenaga dan Sumber Asli Malaysia, sektor tenaga boleh diperbaharui di Malaysia mempunyai potensi untuk mencipta sebanyak 12,000 hingga 52,000 pekerjaan setiap tahun.

Perkembangan dari segi permintaan sumber tenaga elektrik dijangka lebih signifikan bagi menampung pelbagai keperluan perindustrian, domestik dan logistik.

Tenaga hidro

Pembangunan empangan hidroelektrik seperti Empangan Bakun, Empangan Murum, dan Empangan Baleh menjadi sumber tenaga elektrik utama di Sarawak. 

Projek hidroelektrik Bakun merupakan projek penjanaan tenaga hidroelektrik terbesar di Malaysia dengan kapasiti penjanaan 2,400 MW. 

Selain itu, projek hidroelektrik Murum dan Baleh dibangunkan dan dijangka siap beroperasi pada 2025.

Bagaimanapun, masih terdapat cabaran dalam pengurusan sumber.

Terdapat kebimbangan kesan negatif kepada alam sekitar dan kesihatan manusia. 

Oleh itu, Sarawak perlu mencari teknologi yang sesuai untuk mengatasi impak kepada alam sekitar.

Sarawak juga mempunyai potensi dalam pembangunan teknologi tenaga boleh diperbaharui lain seperti tenaga solar dan angin. 

Menurut Laporan Pasaran Tenaga Suria Malaysia 2020 yang dikeluarkan oleh Agensi Tenaga Atom Malaysia (MESTECC), Sarawak mempunyai potensi untuk memperoleh tenaga solar sehingga 5.5 kilowatt—jam (kWh) per meter persegi setiap hari.

Kerajaan Sarawak melaksanakan beberapa projek penjanaan tenaga solar di Sarawak Energy Complex di Kuching. 

Selain itu, Kerajaan Sarawak memasang sistem penjanaan tenaga solar bumbung di bangunan Pejabat Setiausaha Kerajaan Sarawak, Pejabat Tanah dan Galian Sarawak, dan Pejabat Kesihatan Bahagian Kuching. 

Tambahan pula, Sarawak mempunyai banyak kawasan ladang kelapa sawit, ia boleh dimanfaatkan untuk pembangunan panel solar.

Selain tenaga solar, kawasan di sekitar pantai Sarawak mempunyai potensi besar dalam pembangunan tenaga angin. 

Oleh itu, Sarawak harus mempercepat pembangunan tenaga boleh diperbaharui lain selain daripada tenaga hidro untuk menjadikan negeri ini sebagai peneraju.

KOS

Pembangunan infrastruktur seperti jaringan transmisi dan penjanaan tenaga mengambil masa yang lama dan memerlukan kos yang tinggi. 

Kerajaan perlu mengambil inisiatif untuk mempromosikan teknologi tenaga RE agar lebih berdaya saing dan mengurangkan kos yang diperlukan dalam pembangunan infrastruktur dan tenaga.

Sarawak juga perlu memperbaiki sistem pengurusan tenaga yang mencukupi untuk penggunaan tenaga RE. 

Sokongan pihak kerajaan dan masyarakat setempat sangat penting untuk mempromosi dan memperkenalkan teknologi tenaga boleh diperbaharui di Sarawak. 

Oleh itu, kerajaan perlu lebih banyak kemudahan dan insentif kepada masyarakat dan syarikat untuk melabur dalam teknologi tenaga boleh diperbaharui.

Sarawak perlu membina keupayaan teknikal dan kepakaran dalam bidang dengan membina pusat latihan dan pembangunan untuk memperkasa kemahiran dan kepakaran.

Selain itu, program latihan dan pembangunan profesional dalam bidang ini perlu disediakan untuk memastikan pekerja mempunyai kemahiran dan kepakaran yang mencukupi.

Penggunaan tenaga fosil dalam industri dan sektor pengangkutan perlu dikurangkan dengan mewujudkan perubahan dalam polisi dan strategi. 

Ini boleh dicapai dengan memberi insentif kepada syarikat dan masyarakat yang beralih ke tenaga boleh diperbaharui, termasuk subsidi dan cukai yang lebih rendah.

Sarawak memerlukan beberapa inisiatif untuk meningkatkan kesedaran dan pendidikan tenaga boleh diperbaharui kerana ia memainkan peranan penting dalam melindungi alam sekitar dan mengurangkan kebergantungan kepada sumber tenaga fosil.

Inisiatif untuk meningkatkan kesedaran dan pendidikan RE perlu dijalankan di peringkat sekolah melalui pengenalan asas RE dan bagaimana ia boleh membantu alam sekitar. 

Universiti perlu menawarkan kursus dan program yang berkaitan dengan tenaga boleh diperbaharui untuk memperkukuh kefahaman pelajar dan meningkatkan kemahiran dalam bidang ini. 

Secara keseluruhan, Sarawak mempunyai potensi dalam bidang tenaga boleh diperbaharui dengan komitmen dan usaha berterusan daripada pihak Kerajaan Negeri dan Kerajaan Pusat. 

Pengurusan perubahan boleh dibuat secara berperingkat, bersasar dan sistematik dengan menggabungkan cabang pengetahuan pengurusan inovasi, pengurusan teknologi, pengurusan sumber dan sebagainya. 

Dengan usaha dan kesungguhan ini, Sarawak mampu menjadi peneraju dalam bidang tenaga boleh diperbaharui.